Ty i ja często stajemy wobec poczucia winy i wstydu. Zwykle ludzie czują się winni z powodu swoich myśli, uczuć, zachowań. A. Ellis nazwał winą przekonanie, że dana osoba nie odpowiada swojemu ideałowi siebie. Na przykład osoba doświadczająca złości może wierzyć, że jest to zła emocja, co oznacza „jestem okropna, zła” lub kobieta czuje się winna z powodu depresji, ponieważ wierzy, że nie powinna być smutna. Najczęstszym typem irracjonalnych przekonań, zdaniem Ellisa, jest tzw. mania powinności – myśli typu: „Muszę…”, „Świat musi…”, „Muszę…, bo inaczej jestem bezwartościowy”. .” Jeśli dana osoba nie ma irracjonalnych przekonań, nie doświadczy poczucia winy. Wstyd jest zjawiskiem bardziej publicznym i zwykle pojawia się w obecności świadków. Ta emocja pozwala osobie wyobrazić sobie, że inni uznaliby za nie do zniesienia wiedzę o jej myślach/emocjach. Ludzie mogą się wstydzić na przykład swoich pragnień seksualnych. Osoby niespokojne mogą odczuwać wstyd z powodu swojego stanu lękowego lub przejawów lęku (na przykład wstydu, że się rumienią). Wstyd najczęściej wiąże się z chęcią ukrycia się przed innymi, a poczucie winy – tendencja do samokrytyki. Ludzie mogą również doświadczać obu rodzajów wstydu i poczucie winy: poczucie zawstydzenia z powodu tego, co inni mogą o nich wiedzieć, oraz poczucie winy i samokrytyka, ponieważ myśli są sprzeczne z wizją siebie. Pozytywne funkcje wstydu: ludzkie uczucia, skromność, poczucie kompetencji i autonomii. Pozytywne funkcje poczucia winy: zachowanie moralne, inicjatywa, korekta działania. Co z nimi zrobić Model CBT zakłada uniwersalność wszystkich emocji i traktuje je jako część potencjału poznawczego człowieka. Zanim zaczniemy szukać przyczyny tych reakcji emocjonalnych, należy przyznać, że jesteśmy w stanie odczuwać różnorodne uczucia, od wstydu i poczucia winy po zachwyt i radość. Emocje to dane lub doświadczenia, które po prostu istnieją, takie jak głód, pragnienie, ból, przyjemność i wstyd, a poczucie winy można postrzegać raczej jako doświadczenia, których dana osoba doświadcza, niż jako oznakę degradacji moralnej, słabości osobowości lub braku kontroli.