Od autora: Brunner E. Yu. Technika prowadzenia pracy grupowej metodą systemowej terapii rodzin według Berta Hellingera // Problematyka aktualnej świadomości pedagogicznej. Ser.: Pedagogika i psychologia. - Zb. artykuły:. – Jałta: RVV KSU, 2008. – VIP.19. – Część 2. – s. 183-195 Praca ta jest próbą usystematyzowania i algorytmizacji obecnie dostępnych informacji na temat grupowych technik prowadzenia rodzinnych konstelacji systemowych według B. Hellingera. W tym celu przeanalizowaliśmy dość dużą ilość materiału zarówno praktycznego, jak i teoretycznego: nagrania wideo pracy terapeutycznej autora tej metody, B. Hellingera, prace jego uczniów i naśladowców [1, 3-9, 11] , obserwacje pracy podczas seminariów i konferencji naukowych i praktycznych, a także własne doświadczenia autora z tą pracą. Główną ideą, która została przyjęta za podstawę w tej pracy, jest idea algorytmizacji działań większości (ale nie wszystkich) układów systemowych według B. Hellingera, realizowanych w grupie. Potrzeba i celowość napisania takiego algorytmu wynikała z faktu, że dziś informacji tych praktycznie nie ma lub nie są one jeszcze dostępne. Innym powodem jest to, że początkujący „specjalista systemowy” lub członek grupy terapeutycznej obecny po raz pierwszy w konstelacji nie zawsze w trakcie pracy rozumie, co się dzieje. Dlatego te wytyczne opisują jedynie główne punkty, które pomogą Ci zrozumieć logikę tego, co się dzieje. Przyda się to także przy czytaniu książek i artykułów na temat metody terapii systemowej według B. Hellingera. Jednocześnie ważne jest, naszym zdaniem, aby czytelnik był osobiście obecny przy konstelacjach systemowych lub oglądał materiały wideo (co jest mniej efektywne) Bezpośrednio przed pracą z klientem można przyjąć zasady grupowe [2] i przeprowadź cykl ćwiczeń, które pozwolą uczestnikom lepiej się poznać, rozładować napięcie, „przymierzyć” i zobaczyć przyjęte normy i zasady w działaniu, a także zdecydować, czy są gotowi do pracy jako klient. Ta część jest konieczna także dla samego lidera, gdyż pozwoli mu to lepiej poznać grupę i da mu możliwość rozgrzewki. Zanim opiszemy główne elementy układu systemowego, warto zaznaczyć, że obecnie terapia systemowa zdaniem B. Hellingera można je stosować zarówno w formach indywidualnych, jak i grupowych. W terapii indywidualnej najczęstszymi metodami są wizualizacja i wykorzystanie figur zastępczych. Figurkami mogą być kartki (najlepiej kolorowego) papieru (w tym przypadku należy narysować na kartce wskaźnik kierunku spojrzenia, lub wyciąć „odciski stóp” w postaci wkładek do butów), kapcie domowe, krzesła, pionki szachowe, lub figurki zabawkowe, na przykład firmy Lego lub Play Mobile. W tym drugim przypadku konieczne jest narysowanie oczu i ewentualnie ust na twarzy w taki sposób, aby nie można było odgadnąć z niej emocji. Jest to ważne, ponieważ w różnych momentach pracy „stan” figury zastępczej może się zmieniać i zmieniać drastycznie. Są specjalne zabawki itp. „Tablica rodzinna” dla konstelacji Istnieją następujące główne typy konstelacji: rodzinna, organizacyjna, audytowa, tetralemma i nadzorcza. Oprócz osób zaangażowanych w konkretną sytuację klienta można umieścić takie figury, jak uczucia, emocje, zwierzęta domowe, zawody w konstelacji idee, części ciała, narządy wewnętrzne, choroby, „duże postacie” itp. Duże liczby zostaną omówione bardziej szczegółowo poniżej na podstawie analizy dość dużej liczby dzieł praktycznych i źródeł literackich [3, 4 , 6-10] doszliśmy do wniosku, że większość konstelacji systemowych według B. Hellingera składa się z 12 głównych kroków. Spróbujmy więc wspólnie przejść tę ścieżkę. KROK 1. Terapeuta zaprasza klienta, aby usiadł obok niego (najlepiej, ale niekoniecznie po prawej stronie) i wyjaśnia kolejność. Percepcja fenomenologiczna najlepiej sprawdza się, gdy klientowi zadaje się tylko najpotrzebniejsze pytania i to bezpośrednio przed konstelacją. Pytania te to: - Kto jest częścią rodziny? - Czy w rodzinie były dzieci urodzone martwe lub wcześnie zmarłe, czy w rodzinie spotkały jakieś szczególne losy, na przykład niepełnosprawność? - Czy któryś z członków omawianego systemu ( małżonkowie, dziadkowie) silne powiązania, czyli czy któreś z nich było zaręczone, pozostawało w związku małżeńskim lub pozostawało w innym znaczącym długotrwałym związku przed wejściem do tego systemu lub w trakcie jego istnienia terapeuta może także zadać szereg pytań wyjaśniających, np.: Czy Ty, Twój mąż/Twoja żona, mieliście partnera przed ślubem? Czy Ty/Twój partner macie dzieci poczęte przed ślubem? Gdzie te dzieci mieszkają? Czy masz z nimi kontakt? Czy Twoje dzieci wiedzą o poprzednim małżeństwie Twojego/Twojego partnera? Czy wiesz, że masz przyrodniego brata/siostrę? Czy Ty/Twoi rodzice adoptowaliście dziecko? Czy sam jesteś dzieckiem zastępczym? Czy przywrócono kontakt z biologicznymi rodzicami? Czy Ty/Twoi rodzice/teściowie/teściowie mieli dziecko, które zmarło? Czy wszyscy wiedzą o tym dziecku? Czy był opłakiwany? Czy Ty/Twoja żona/poprzedni partner dokonałeś aborcji? Czy Ty/Twoja żona/Twój mąż/Twój ojciec/Twoja matka/ojciec lub matka Twojej żony/Twojego męża straciliście wcześniej jednego lub oboje rodziców? Czy każda z powyższych osób wie? oboje rodzice? (Nawet jeśli nigdy ich nie widziałeś!) Czy któraś z kobiet zmarła przy porodzie? Czy któryś z członków rodziny sam się wykluczył/został wykluczony? Którzy członkowie rodziny nadal mają z nim kontakt? Czy Wasze dzieci/byliście kiedyś w separacji z jednym lub obojgiem rodziców (na przykład wczesna hospitalizacja/choroba matki skutkująca rozłąką z dzieckiem/wychowywanie przez dziadków lub ciotkę, więc dziecko czasami wolało/nadal woli to wobec matki)? Czy w rodzinie zdarzają się przypadki poważnych chorób fizycznych lub psychicznych? Czy w rodzinie zdarzają się skłonności samobójcze (ucieczka/utrata majątku i majątku/utrata pracy)? Czy ktoś wydziedziczył? Czy ktoś uzyskał spadek w sposób nieuczciwy? Czy ktoś był skazany? Czy jacyś członkowie rodziny są ofiarami wojny lub zbrodni wojennych? Martwy? Czy Twój ojciec/dziadek był długo w niewoli? Czy w Twojej rodzinie zdarzają się przypadki morderstw? Czy jest ktoś w rodzinie bardzo religijny? / Poszedłeś do klasztoru? Zostałeś księdzem? Czy wobec Ciebie/Twojego partnera doszło do przemocy? Czy w rodzinie występuje alkoholizm lub inne uzależnienia? Bulimia/anoreksja/migreny/bóle krzyża/reumatyzm/choroby metaboliczne lub inne poważne choroby (stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, epilepsja) Czy znasz groby swoich rodziców/dziadków? Czy je odwiedzasz? Czy na nagrobku widnieją nazwiska zmarłych?[/ul]Dalsza i szczegółowa anamneza z reguły komplikuje fenomenologiczne postrzeganie zarówno terapeuty, jak i zastępców. Dlatego wskazane jest, aby terapeuta powstrzymał się od wstępnych rozmów lub ankiet, które wykraczają poza zakres tych pytań. Z tego samego powodu podczas konstelacji klienci nie powinni nic mówić, a zastępcy nie powinni zadawać im żadnych pytań. Podobne i inne pytania pomagają klientowi sprecyzować swoje zamówienie. Najbardziej optymalną opcją żądania jest prośba wyrażona w jednym, niezbyt długim zdaniu. Na przykład klientka babcia: „Mam problemy z wnuczką. Chciałbym wiedzieć, jak się zachować, aby było wzajemne zrozumienie.” Formułując prośbę klienta, zwróć uwagę na to, aby prośba była formułowana w stosunku do klienta, a nie w stosunku do innych członków systemu w firmie. pytanie. Ten wariant prośby: „Moja wnuczka i ja mamy wzajemne nieporozumienia. chciałbymDowiedz się, co zrobić dla mojej wnuczki. W takim przypadku zwróć uwagę klienta na fakt, że wnuczki nie ma teraz w pobliżu i poproś o przeformułowanie pytania, aby podczas takiej rozmowy rozważyć sytuację w odniesieniu do niego samego, aby lepiej zrozumieć sytuację rodzinną terapeuta może sporządzić genosocjogram, na którym zostaną zawarte wszystkie niezbędne notatki. Metodologię sporządzania genosocjogramu szczegółowo opisuje książka A. Schutzenbergera [11]. Po wyjaśnieniu wniosku i otrzymaniu informacji niezbędnych do jego umieszczenia dochodzi do zawarcia umowy z klientem i sformułowania zamówienia. Ponownie. W niektórych przypadkach możliwe jest wyjaśnienie z klientem, jakie mogą być dla niego korzystne lub niekorzystne skutki. Na tym etapie terapeuta wspólnie z klientem ustala, które figurki członków systemu zostaną umieszczone. W takim przypadku wskazane jest, aby terapeuta kierował się zasadą minimalizacji, gdyż nadmierna liczba uczestników może opóźnić pracę, a klient i jego zastępcy mogą stracić niezbędną do pracy energię. KROK 3. Kolejnym etapem jest wybór zamienników. Należy zauważyć, że podczas wyboru zastępców niektórzy uczestnicy mogą z jakiegokolwiek powodu odmówić pełnienia jakiejkolwiek roli. Należy uszanować ich decyzję i w razie potrzeby przypomnieć klientce o przyjętej na początku sesji zasadzie „Stop”. W tym przypadku terapeuta może powiedzieć, że to, kogo wybierze klient, nie odgrywa tutaj żadnej roli. Jeszcze lepiej, jeśli wybierze bez zwracania uwagi na zewnętrzne podobieństwo i bez konkretnego planu, ponieważ jest to już pierwszy krok w kierunku powściągliwości i porzucenia zamiarów i starych wyobrażeń. W swojej pracy B. Hellinger „Wiedza przez odmowę. Fenomenologiczna ścieżka wiedzy w psychoterapii na przykładzie konstelacji rodzinnej” [4] napisał: „Kto dokonuje wyboru w oparciu o znaki zewnętrzne, na przykład wiek czy cechy wyróżniające, nie stoi na stanowisku otwartości w stosunku do głównego i niewidzialnego . Ogranicza treść układu względami zewnętrznymi, dlatego układ dla niego może być już skazany na niepowodzenie.” on sam czasami przejmuje tę rolę, przekształcając się z terapeuty w zastępcę. Przy wyborze zastępców jest korzystne, ale wcale nie konieczne, aby rolę konkretnej osoby pełnił zastępca tej samej płci konstelacji należy także wybrać zastępcę klienta, jeśli prośba klienta dotyczy bezpośrednio rodziny, wówczas terapeuta staje przed pytaniem, kogo należy umieścić w składzie w pierwszej kolejności. Doświadczenie pokazuje, że aktualna rodzina klienta (żona/mąż, dzieci) ma pierwszeństwo. Później możliwe będzie wprowadzenie do konstelacji członków rodziny rodzicielskiej, którzy mają silny wpływ na obecną rodzinę. Dzięki temu można uzyskać obraz, w którym widoczne i namacalne stają się wpływy działające zarówno na klienta, jak i na cały system jako całość (na przykład na przestrzeni kilku pokoleń). Jeśli w rodzinie urodziło się martwe, poronione lub wcześnie zmarło dziecko, zostaje ono później uwzględnione w konstelacji, aby zobaczyć, jak to wpływa na rodzinę. Rodzina rodzicielska stawiana jest na pierwszym miejscu tylko wtedy, gdy zdarzają się tam szczególnie trudne losy. KROK 4. Po wybraniu zastępców klient umieszcza ich w przestrzeni względem siebie. W takim przypadku pożądane jest, aby ujął zastępców obiema rękami za ramiona od tyłu i w ten sposób będąc z nimi w kontakcie, ułożył ich na swoich miejscach. Podczas aranżacji ma kontakt nie tylko z zastępcą i sobą, ale także z otoczeniem, skąd także odbiera sygnały, które pozwalają mu znaleźć odpowiednie miejsce dla tej osoby. Klient robi to samo z resztą zastępców, aż wszyscy znajdą się na swoich miejscach. Czasami przydatne jest, aby klient zakończył rozmowę, obchodząc grupę i poprawiając to, co jego zdaniem nie jest jeszcze do końca prawdą. Następnie siada w miejscu, z któregocały ułożony system będzie dla niego dobrze widoczny. W moich pracach, dla wzmocnienia efektu i głębszego zanurzenia się w roli zastępców, po umieszczeniu figury w przestrzeni, sugeruję klientowi jeszcze raz opowiedzieć o zastępcy. czyją rolę gra. Podczas tego zabiegu często udaje się uzyskać dodatkowe i ważne informacje. Podczas umieszczania zastępstw terapeuta musi zadbać o to, aby klient poruszał się powoli, uważnie wsłuchując się w siebie i swoje doznania cielesne. Klient powinien zostać zatrzymany i skorygowany, jeśli próbuje wykonać coś przypominającego rzeźbę za pomocą zamienników. Kolejność ułożenia figurek jest ustalana przez klienta samodzielnie, co w niektórych przypadkach pomaga ustalić, czy klient rozumie hierarchię. uczestników rozpatrywanego systemu Na tym etapie, aby układ się powiódł, terapeuta musi uwolnić się od Twoich planów i pomysłów. Pomaga to klientowi skoncentrować się i przygotować na akceptację tego, co się dzieje. Jeśli okaże się to niemożliwe, terapeuta przerywa układ. Układ, który nie jest realizowany w skupieniu, często kończy się ślepym zaułkiem i zamętem. Od posłów wymaga się także wewnętrznie wyrzeczenia się własnych pomysłów, zamierzeń i obaw. Oznacza to, że uczestnicząc w konstelacji, muszą uważnie monitorować wszystkie zmiany zachodzące w ich kondycji fizycznej i odczuciach. Na przykład może wzrosnąć bicie serca, może wystąpić chęć spojrzenia na podłogę, nagłe uczucie ciężkości lub lekkości, ciepła lub zimna, pojawienie się „gęsiej skórki”, drżenie, uczucie wściekłości lub smutku, urazy lub miłości itp. Warto też zwrócić uwagę na pojawiające się obrazy i wsłuchać się w wewnętrzne dźwięki lub słowa, które same się nasuwają, dla bezpieczeństwa uczestników układu, jeśli któryś z zastępców ma agresję lub ma na to ochotę uderzyć kogoś, zastępcy proszeni są o ostrzeżenie o tym lidera. Terapeuta musi uważać, aby w trakcie zastępcy nie przekazywali swoich fantazji jako wyobrażeń o układzie. Im zatem mniej wstępnych informacji o rodzinie posiada terapeuta i zastępcy, tym łatwiej jest im uniknąć tego niebezpieczeństwa. Na szczególną uwagę zasługują nie do końca adekwatne wypowiedzi posłów. Na przykład o wpływie położenia gwiazd na to, co widzą i co się dzieje. W takich przypadkach terapeuta może zastąpić jednego z zastępców innym uczestnikiem. KROK 5. Po ułożeniu figur facylitator powinien zrobić pauzę, aby uczestnicy układu mogli wsłuchać się w siebie i swoje doznania fizyczne, które pojawiają się u nich jako zastępców. Następnie następuje pytanie o to, jak się czują i odczuwają przebywanie w miejscu, w którym umieścił je klient. To bardzo ważny punkt na początku układu. Podczas przeprowadzania wywiadów z posłami istnieją różne strategie przeprowadzania wywiadów. Najbardziej powszechnym jest odpytywanie rozpoczynające się od dowolnego elementu systemu. Można to jednak zrobić na podstawie kolejności ułożenia elementów przez klienta lub pytając go, od kogo rozpocząć ankietę i kto będzie następny. W niektórych przypadkach terapeuta może zastosować układ hierarchiczny (jest to szczególnie istotne i istotne w konstelacjach organizacyjnych). Po wstępnej ankiecie można zapytać uczestników konstelacji, czy pojawiły się nowe doznania i/lub czy zostały wyrażone wcześniej. zniknął. Pojawienie się nowych i zanik starych, czy też nasilenie indywidualnych doznań i odczuć po wstępnym badaniu zdarza się dość często. Prawdopodobnie wynika to z otrzymania dodatkowych informacji, a także z głębszego wejścia uczestników w swoje role, zarówno na początkowym etapie, jak i w trakcie ustaleń, przez posłów, którzy poczuli coś, ich zdaniem, nieprzyzwoitego lub „niewłaściwego”. , milczeć. Dzieje się tak np. wtedy, gdy zastępca, wcielając się w rolę ojca, odczuwa pociąg erotyczny do swojej córki, albo ktoś chce popełnić samobójstwo. Osoba zastępcza może wahać się, czy powiedzieć, że ona, jako matka, będzie lepiej, gdy będzie jedną z nichdzieci chcą zająć się jednym ze zmarłych członków rodziny. Dlatego terapeuta powinien zwracać uwagę na spontaniczne reakcje i subtelne sygnały ciała, np. uśmiech lub fakt, że osoba nagle się wyprostowała, pojawienie się zainteresowania którymś z uczestników, kołysanie się z boku na bok, kręcenie się w miejscu, próbach siedzenia lub stania, zamykaniu lub otwieraniu oczu, drżeniu, płaczu, wyraźnych reakcjach objawowych lub psychosomatycznych, mimowolnym zbliżeniu się uczestników do siebie itp. W takich przypadkach wskazane jest, aby terapeuta zgłosił te obserwacje , wówczas zastępcy będą mogli ponownie sprawdzić swoje spostrzeżenia. Czasami niektórzy zastępcy zaczynają mówić „miłe rzeczy”, wierząc, że w ten sposób pomogą lub pocieszą klienta. Takie substytuty najprawdopodobniej nie mają kontaktu z tym, co się dzieje, i terapeuta powinien natychmiast zastąpić je innymi. Sam B. Hellinger ostrzega [4], że jeśli terapeuta sam nie pozostanie cały czas w stanie skoncentrowanej percepcji. sytuację jako całość, bez intencji i obaw, wówczas powierzchowne wypowiedzi jego zastępców mogą sprowadzić go na złą drogę lub doprowadzić w ślepy zaułek. To z kolei wzbudza niepewność u pozostałych zastępców. Jedną z technik pozwalających terapeucie „być” z systemem jest technika chodzenia po układzie, sprawdzania swoich doznań. W takim wypadku należy przestrzegać następujących zasad: - nie przebywać długo w jednym miejscu; - poruszać się niezbyt szybko i niezbyt wolno; - opuszczać aranżację na krótki czas na tym etapie terapeuta może już znaleźć potwierdzenie lub odrzucić początkową hipotezę, a także sformułować wstępną i późniejszą strategię leczenia. Nie spiesz się! Niech układ na Ciebie działa. KROK 6. Na tym etapie możesz zapytać klienta, co mu przypomina to, co się dzieje, lub na ile wszystko, co widzi, jest podobne do tego, co dzieje się w prawdziwym życiu. Na tym etapie doświadczony terapeuta He już wyraźnie widzi, która z zorganizowanych osób jest najbardziej uciskana lub zagrożona. Jeśli ta osoba została umieszczona np. z dala od innych lub jest odwrócona do nich plecami, a terapeuta rozumie, że chce odejść lub umrzeć, to powinien, nie zadając nikomu żadnych pytań, poprowadzić tę osobę nieco dalej w kierunek jego spojrzenia i monitorować wpływ tej zmiany na niego i innych zastępców. Innymi słowy, należy dokonać sprawdzenia. Często zdarza się, że wszyscy posłowie patrzą w tym samym kierunku. Dla terapeuty jest to sygnał, że przed nim powinna stać (leżeć) osoba, która została zapomniana lub wykluczona z systemu (np. dziecko zmarłe przedwcześnie lub ktoś, kto zmarł, jeśli surogatki patrzą na podłoga). W takim przypadku terapeuta powinien zapytać klienta, kto to może być, a zanim którykolwiek z zastępców cokolwiek powie, wprowadza do układu nową postać. Jeśli np. matka stoi otoczona dziećmi w taki sposób, że wydaje się, że chcą uniemożliwić jej odejście, terapeuta od razu zadaje klientce pytanie: co wydarzyło się w rodzinie rodzicielskiej matki, co mogłoby wyjaśnić jej pragnienie zostawiać? W takim przypadku terapeuta przed dalszą pracą z pozostałymi substytutami powinien znaleźć rozwiązanie dla matki. Znaczenie i wartość tego etapu konstelacji polega na tym, że najczęściej dalsze kroki terapeuty opierają się na tym początkowym obrazie. konstelacja. W następnym kroku szuka dodatkowych informacji od klienta, nie robiąc więcej ani nie prosząc o więcej, niż jest mu to potrzebne na tym etapie. Dzięki temu konstelacja rodzinna zachowuje skupienie na tym, co najważniejsze, na swojej szczególnej „gęstości” i napięciu. Każdy niepotrzebny krok, każde niepotrzebne pytanie, każdy dodatkowy uczestnik, który nie jest niezbędny do rozwiązania, zmniejsza energię konstelacji, a także odwraca uwagę od ważnych osób i wydarzeń. KROK 7. Kolejnym krokiem w konstelacji jest zwykle zaproszenie uczestników wykonywać ruchy lub ruchy. W wielu pracach może zaistnieć sytuacja, gdyCzęść uczestników nie może znaleźć miejsca dla siebie. W takim przypadku możesz po prostu poprosić go o znalezienie miejsca, w którym będzie mu najwygodniej. Następnie zastępcy i klient przeprowadzają ponowną rozmowę. KROK 8. Kolejne etapy w różnych aranżacjach są prawie zawsze różne. I tutaj nie ma już żadnego schematu. Jednak ten etap jest najważniejszy. Tutaj terapeuta sam wybiera strategię prowadzenia konstelacji, wykorzystując swoje osobiste doświadczenie, wiedzę, kreatywność i zdolności empatii. Jednocześnie, jak pisze B. Hellinger [4], „istnieje jeden pewny znak, po którym można określić, czy dana konstelacja jest możliwa. konstelacja jest na dobrej drodze lub zbłądziła od niego. Jeśli w grupie obserwującej nasili się niepokój, a uwaga osłabnie, wówczas układ nie ma już szans. Im szybciej terapeuta to zatrzyma, tym lepiej. Przerwanie aranżacji pozwoli wszystkim uczestnikom na ponowne skupienie się i po chwili będzie można zacząć od nowa. Czasami instrukcje dotyczące dalszego ruchu pochodzą od grupy obserwującej. Ale to powinna być tylko obserwacja. Spekulacje lub interpretacje tylko pogłębią zamieszanie. W takim przypadku terapeuta powinien przerwać dyskusję i przywrócić grupie skupienie i powagę. Dlatego terapeuta powinien uważnie monitorować nie tylko rozgrywające się przed nim wydarzenia, ale także obserwujących konstelację członków grupy terapeutycznej. A jeśli większość obserwatorów zacznie wykazywać zaniepokojenie i nieuwagę, a ostateczne rozwiązanie nie zostanie znalezione, to najlepiej przerwać układ. Prawdopodobnie brakuje ważnych informacji, które umożliwiłyby utworzenie ostatecznego obrazu rozwiązania. Należy rozumieć, że w zasadzie układ dał już klientowi wystarczającą liczbę instrukcji. Podczas pracy terapeuta musi stale monitorować ruchy, kierunek spojrzenia, dystans, zakłócenie porządku w systemie, osoby znajdujące się w pobliżu. w dużej odległości od siebie (zwłaszcza jeśli stoją tyłem do siebie), za procesami związanymi z pojawianiem się ciężkości i nieprzyjemnych wrażeń w różnych częściach ciała, kołysaniem itp. Główne idee wnoszone przez B. Hellingera do terapii systemowej, która pozwoliła tej metodzie stać się tym, czym jest, jest równowaga pomiędzy „dawaniem” i „braniem”, przerwany ruch duszy i porządek w systemie. Zarówno sam autor, jak i prawie wszyscy jego zwolennicy i badacze piszą o tym dość szczegółowo [1, 3-11]. Zatrzymajmy się tylko na niektórych niespodziankach, jakie mogą spotkać niedoświadczonego inżyniera systemowego, a także na kwestiach, które są istotne. ważne, ale niewystarczająco omawiane w literaturze i najczęściej przekazywane są ustnie podczas szkoleń i seminariów naukowo-praktycznych Podczas konstelacji terapeuta musi przestrzegać następujących podstawowych zasad: - Ten, który pojawił się wcześniej, ma pierwszeństwo przed tym, który przyjdzie później. (np. pierwsze dziecko przed drugim, ojciec przed synem). — Układając należy zwrócić uwagę na hierarchię: idzie to zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Drugi stoi na lewo od pierwszego itd. Rodzice są równi w hierarchii. Aby dowiedzieć się, kto faktycznie idzie pierwszy, musisz spróbować przestawić elementy. W rodzinie z reguły mąż jest na pierwszym miejscu. — System późniejszy ma przewagę nad wcześniejszym. Tym samym aktualna rodzina klienta ma pierwszeństwo przed rodziną rodzica, a drugie małżeństwo ma pierwszeństwo przed pierwszym. Jeżeli jedno z małżonków w czasie trwania małżeństwa ma dziecko od innej osoby, wówczas relacja z tą osobą ma pierwszeństwo przed poprzednimi. — Jeżeli mężczyzna i kobieta stoją naprzeciw siebie, często oznacza to, że nie ma więcej między nimi intymnych relacji. — Jeśli kobieta wybiera na swojego syna kobietę (jeśli w grupie jest wystarczająca liczba mężczyzn), może to oznaczać, że syn jest homoseksualistą lub istnieje niebezpieczeństwo, że stanie się homoseksualistą .—Jeżeli któryś z uczestników chce/wychodzi za drzwi, oznacza to, że istnieje dla niego ryzyko samobójstwa - Jeśli dzieci stoją pomiędzy rodzicami, oznacza to, że małżeństwo się rozpadło (często takmoże być decyzją-układową. — Jeżeli był były kochanek, to w decyzji-układowej mąż powinien stanąć pomiędzy nim a żoną (to samo dotyczy żony w stosunku do byłego kochanka męża). — Jeżeli w decyzji układowej w aranżacji wszyscy uczestnicy patrzą w tym samym kierunku, oznacza to, że przed nimi stoi ktoś zapomniany lub wykluczony z systemu. Czasem w trakcie aranżacji konieczne jest wprowadzenie tzw. „wielkich postaci” – postaci stojących powyżej lub powyżej osoba. Taka potrzeba może zaistnieć, jeśli np. w życiu jednego z członków systemu wydarzyło się coś szczególnego, co było od niego wyższe i silniejsze i miało dość silny wpływ na życie i/lub los. Duże liczby obejmują takie liczby, jak los, nieznane lub siła wyższa okoliczności, wojna, ojczyzna (lub kraj(-y)), różne służby (na przykład Ministerstwo Edukacji, KGB itp.), tajemnica, czas, śmierć, kolektywizacja, miłość, społeczeństwo (socium), rasa (całość), życie (w ogóle), bóstwo kobiece lub męskie, kataklizmy i katastrofy, Bóg, Matka Boża, cud, chaos itp. Aby przywrócić porządek w rozważanym systemie i nadać dodatkowej dynamiki układowi w terapii systemowej według B. Hellingera, stosuje się tzw. zwroty rozwiązujące i zwroty wyzwoleńcze [3]. W niektórych przypadkach zwroty wyzwoleńcze stosowaliśmy jako interwencję: w celu sprawdzenia poprawności hipotezy, aby doprecyzować obserwowane procesy, czy też pomóc klientowi w podjęciu decyzji o tym, na co jeszcze nie zdecydował. Na przykład klient został poproszony o wypowiedzenie dwóch wyrażeń „chcę” i „nie chcę” w krótkiej przerwie. Po wypowiedzeniu tych zwrotów przez klienta zadano pytanie: „Które z nich jest prawdziwe?” Osobno należy wskazać na jeszcze jeden rodzaj interwencji wykorzystując zwroty zwalniające: sprawdzić skuteczność wykonanej pracy zarówno w ogóle, jak i w pośrednich fazach aranżacji, jak pokazuje praktyka, podczas aranżacji należy również używać zwrotów, które podaj tę czy inną przynależność (na przykład „Jestem twoją mamą, a ty jesteś moim synem”, „Mamo, jestem tylko dzieckiem”, „Należę do naszej rodziny”) lub ten czy inny fakt (na przykład „Tak, było”, „Było tak, a to było wyższe i silniejsze ode mnie”). Jeśli energia w układzie osłabnie i nastąpi sytuacja, w której jeden z członków rodziny nie będzie mógł bezpośrednio porozumieć się z drugim, np. na przykład w wyniku konfliktu między ojcem a matką, aby wzmocnić dynamikę, należy to stwierdzić pośrednio, za pośrednictwem innego członka konstelacji, który może to zrobić. Na przykład brat mówi bratu o swojej żonie: „Ty jesteś moim bratem (zwracając się do swojego brata). To jest twoja żona (pokazuje swoją żonę bratu). A to jest twój mąż (pokazuje żonie męża).” Jak pokazuje doświadczenie, słowo „Proszę” ma ogromną energię. Najczęściej to słowo wypowiada osoba młodsza, zwracając się do osoby starszej. Przykładowo, gdy mama jest czymś zajęta, można poprosić klientkę-córkę, aby powiedziała do mamy: „Proszę, mamusiu” lub z błagalną intonacją: „Mamo, proszę!”. Należy o tym pamiętać wg Zgodnie z podstawową ideą rozważanej metody, system zostaje uporządkowany wtedy, gdy zachowana jest kolejność hierarchiczna. W konsekwencji, aby kontrolować i rozumieć to, co się dzieje, terapeuta powinien znać podstawowe standardowe obrazy systemowych porządków hierarchicznych. Generalnie w wersji klasycznej obowiązuje następująca zasada: młodszy lub podwładny (jeśli jest to układ organizacyjny) powinien stać po lewej stronie starszego. Dla przejrzystości zilustrujemy kilka podstawowych obrazów porządków systemowo-hierarchicznych. Na poniższych schematach będziemy posługiwać się następującymi symbolami: M – matka; O – ojciec; P2 – drugie dziecko; P – Pradziadek; pierwszego dziecka Z2 – druga żona; P3 – pierwsze dziecko z drugiego małżeństwa; - Człowiek; - kobieta; - kierunek widzenia. Obraz 1. Rodzina z dwójką dzieci. Rysunek 2. Inna wersja rodziny z dwójką dzieci. Zdjęcie 3. Rodzina z dwójką dzieci, pierwsze dziecko będące w związku małżeńskim.Obraz 4. Linia rodzinna. Obraz 5. Drugie małżeństwo. Zdjęcie 6. Żona jest starsza od męża. Należy jednak zaznaczyć, że w niektórych przypadkach terapeuta nie powinien ściśle trzymać się standardowego obrazu względnego położenia ojca i matki, gdyż w niektórych przypadkach może to prowadzić do wydłużenia czasu poświęcanego na sam układ. Na położenie sylwetek małżonków mogą wpływać także cechy kulturowe. W naszej pracy spotykaliśmy się z odstępstwami w podstawowych porządkach w przypadkach, gdy jedno z małżonków jest leworęczne, ma łuszczycę lub jeden z uczestników. aranżacja jest wyłączona KROK 9. Dokończenie aranżacji. Aranżację można przerwać w dowolnym momencie. Jednak najlepszą opcją konstelacji jest przywrócenie porządku w systemie klienta zgodnie z hierarchią systemową i/lub wypełnienie kontraktu pomiędzy klientem a terapeutą KROK 10. Po zakończeniu konstelacji, szczególnie jeśli była długa lub intensywna emocjonalnie , role posłów są zwykle usuwane. Najczęściej dzieje się to w następujący sposób. Klient podchodzi do każdego z zastępców i mówi np.: „Nie jesteś już moim bratem Iwanem, jesteś Aleksandrem. Dziękuję". W takim przypadku wskazane jest dotknięcie zastępcy lub „otrząsnięcie się” z jego roli. Jeśli zastępca w dalszym ciągu nie mógł wyjść z roli, wówczas klient podchodzi do niego od tyłu i obiema rękami klepie go po plecach, jakby go „wytrącając” z roli. Jeśli zastępcy podobała się ta rola, na przykład rola energii lub siły, to nie może usunąć tej roli z siebie. Technika ta weszła do systemowych konstelacji z psychodramy. Należy jednak zaznaczyć, że autor metody, B. Hellinger, nie usuwa roli. KROK 11. Po usunięciu wszystkich ról klient powinien usiąść obok terapeuty i w razie potrzeby podzielić się swoimi uczuciami i przemyśleniami. , ewentualnie, jakie decyzje zostały podjęte, a także, czym było dla niego to rozwiązanie. Następnie terapeuta musi udzielić klientowi wskazówek, jak powinien zachowywać się w przyszłości. Najczęściej w tej recepcie klient proszony jest o to, aby przez określony czas z nikim nie omawiał wszystkiego, co wydarzyło się na danej sesji terapeutycznej, a także o powrót do tego problemu po upływie określonego czasu i w razie potrzeby do podjęcia ostatecznej decyzji po upływie tego okresu. Klient ma czas na przemyślenie tego, co widział, a także obserwację otaczających go osób (przede wszystkim tych, których zastępcy uczestniczyli w konstelacji). To ostatnie jest bardzo ważne, ponieważ po uzgodnieniu, zwłaszcza jeśli zostanie znalezione rozwiązanie, zaczynają zachodzić niesamowite procesy fenomenologiczne. KROK 12. Ostatni etap – przetwarzanie – rozpoczyna się zwykle po zajęciu miejsc przez wszystkich zastępców i klienta. Na tym etapie wszyscy widzowie i byli zastępcy opowiadają o swoich uczuciach, emocjach i wrażeniach, jakie towarzyszyły im podczas aranżacji. W takim przypadku należy kierować się takimi przyjętymi normami i zasadami jak „Tu i teraz”, „Zasada Ja”. Wskazane jest, aby klient był nieobecny przy przetwarzaniu. Jeśli klient jest nadal obecny (często zdarza się to w grupach szkoleniowych), należy mówić o nim w trzeciej osobie lub używać określenia „klient”. Podsumowując, należy zaznaczyć, że nie ma konkretnych zasad dotyczących tego, kiedy następna konstelację można przeprowadzić wspólnie z klientem. W mojej praktyce prawie zawsze naprzemiennie wykonuję rodzaj pracy terapeutycznej i kolejny układ, zazwyczaj robię to tylko wtedy, gdy jest zapotrzebowanie na ten konkretny rodzaj terapii. Zwykle dzieje się to nie wcześniej niż 10 dni. Jeżeli konieczne jest wykonanie aranżacji będącej kontynuacją poprzedniej, wówczas staram się zmieniać rodzaj techniki. Przykładowo po aranżacji metodą wizualizacji wykonuję aranżację z wykorzystaniem figur. Takie podejście, naszym zdaniem, pozwala również klientowi zarówno spojrzeć na swój system z nowej perspektywy, jak i określić, jaki rodzaj oddziaływania jest dla niego skuteczniejszy i akceptowalny. Słowa kluczowe: Terapia systemowa według B. Hellingera Streszczenie. W artykule omówiono metodykę przeprowadzania lokat systemowych wgB. Hellingera. Autor proponuje technologię składającą się z 12 kroków. Słowa kluczowe: Terapia systemowa według B. Hellingera. W pracy omówiono metodykę przeprowadzania rozmieszczeń systemów według B. Hellingera. Autor proponuje technologię składającą się z 12 kroków. Słowa kluczowe: Terapia systemowa według B. Hellingera. Artykuł dotyczy metodologii systemowej terapii rodzin według B. Hellingera. Autor artykułu przedstawia technologię składającą się z 12 kroków. Piśmiennictwo 1. Varga A. Ya. Systemowa psychoterapia rodzinna // Zh. psychologii i psychoanalizy. — 2000 — nr 2. [www.ihtik.lib.ru] 2. Vachkov I. V. Podstawy technologii treningu grupowego. Psychotechnika: przewodnik po studiach. — M.: Osi-89, 2000. — 224 s. 3. Weber H. Kryzysy miłości: psychoterapia systemowa Berta Hellingera. — M.: Instytut Psychoterapii Izd-vo, 2002. — 304 s.4. Weber H. Praktyka układu rodziny: Rozwiązania systemowe wg Berta Hellingera / Sost. G. Webera. — M.: Międzynarodowy Instytut Doradztwa i Rozwiązań Systemowych, Szkoła Wyższa psychologii, 2004. — 384 s.5. Franke-Hriksh M. „Jesteś z nami!”: Widoki systemowe i rozwiązania dla nauczycieli, uczniów i rodziców. — M.: Instytut Doradztwa i Rozwiązań Systemowych, 2005. — 202 s.6. Hellinger B. A w środku będzie Ci łatwo: Książka dla tych, którzy chcą odnaleźć harmonię w związkach, kochać i być szczęśliwymi. — M.: Instytut Psychoterapii Izd-vo, 2003. — 204 s. 7. Hellinger B. Source nie musi pytać o drogę. — M.: Instytut Doradztwa i Rozwiązań Systemowych, 2005. — 308 s.8. Hellinger B. Porządki miłości. Rozwiązywanie konfliktów i sprzeczności rodzina-system. — M.: Wydawnictwo Instytutu Psychoterapii, 20039. Hellinger B. Nakaz pomocy. — M.: Instytut Doradztwa i Rozwiązań Systemowych, 2006. — 242 s. 10. Shlippe AF, Schweitzer Y. Podręcznik terapii systemowej i poradnictwa. — M.: Instytut Doradztwa i Rozwiązań Systemowych, 2007. — 363 s. 11. Schutzenberger A. Zespół przodków. Powiązania międzypokoleniowe, tajemnice rodzinne, syndrom rocznicowy, transmisja traumy i praktyczne zastosowanie genosotiologii. — M.: Instytut Psychoterapii Izd-vo, 2001. — 240 s. Niniejsza praca jest próbą usystematyzowania i algorytmizacji obecnie dostępnych informacji na temat grupowych technik prowadzenia umiejscowień systemów rodzinnych według B. Hellingera. W tym celu przeanalizowaliśmy dużą ilość materiału zarówno praktycznego, jak i teoretycznego: nagrania wideo pracy terapeutycznej autora tej metody, B. Hellingera, prace jego uczniów i naśladowców [1, 3-9, 11], obserwacje pracy podczas seminariów i konferencji naukowych i praktycznych, a także własne doświadczenia autora. Główną ideą, na której oparto się w tej pracy, jest koncepcja algorytmizacji działań większości (choć nie wszystkich) układów systemowych wg B. Hellingera, realizowanych w grupie. Konieczność i pilność napisania takiego algorytmu wynikała z faktu, że dziś informacji tej praktycznie nie ma lub jeszcze nie ma. Innym powodem jest to, że początkujący „pracownik systemu” lub członek grupy terapeutycznej po raz pierwszy nie zawsze rozumie, co dzieje się w trakcie pracy. Dlatego w tych instrukcjach metodologicznych opisano tylko główne punkty, które pomogą zrozumieć logikę tego, co się dzieje. Przyda się także podczas lektury książek i artykułów na temat metody terapii systemowej według B. Hellingera. Jednocześnie dla czytelnika ważna jest, naszym zdaniem, osobista obecność na spotkaniach systemowych lub obejrzenie materiałów wideo (co jest mniej efektywne) Bezpośrednio przed pracą z klientem można brać udział w zajęciach grupowych2] i prowadzić cykl ćwiczeń, dzięki którym uczestnicy lepiej się poznają, wymarzą napięcie, „przymierzą” i zobaczą przyjęte normy i zasady w działaniu, a także ustalą, czy są gotowi do pracy jako klient . Ta część jest konieczna także dla samego prezentera, gdyż pozwoli mu lepiej poznać grupę i da mu możliwośćrozgrzej się. Zanim opiszemy główne elementy układu systemowego, warto zauważyć, że obecnie terapia systemowa według B. Hellingera może być stosowana zarówno w formie indywidualnej, jak i grupowej. W terapii indywidualnej najczęstszymi metodami są wizualizacja i wykorzystanie figur zastępczych. Figurkami mogą być kartki (najlepiej kolorowego) papieru (w tym przypadku należy narysować na kartce wskaźnik kierunku spojrzenia, lub wyciąć „odciski stóp” w postaci wkładek do butów), kapcie domowe, krzesła, pionki szachowe, lub figurki zabawkowe, na przykład firm lub Play Mobile. W tym drugim przypadku konieczne jest narysowanie oczu i ewentualnie ust na twarzy w taki sposób, aby nie można było odgadnąć z niej emocji. Jest to ważne, ponieważ w różnych momentach pracy „stan” figury zastępczej może się zmieniać i zmieniać drastycznie. Są specjalne zabawki itp. „Tablica rodzinna” dla konstelacji Istnieją następujące główne typy konstelacji: rodzinna, organizacyjna, audytowa, tetralemma i nadzorcza. Oprócz osób zaangażowanych w konkretną sytuację klienta można umieścić takie figury, jak uczucia, emocje, zwierzęta domowe, zawody w konstelacji idee, części ciała, narządy wewnętrzne, choroby, „duże postacie” itp. Duże liczby zostaną omówione bardziej szczegółowo poniżej na podstawie analizy dość dużej liczby dzieł praktycznych i źródeł literackich [3, 4 , 6-10] doszliśmy do wniosku, że większość konstelacji systemowych według B. Hellingera składa się z 12 głównych kroków. Spróbujmy więc wspólnie przejść tę ścieżkę. KROK 1. Terapeuta zaprasza klienta, aby usiadł obok niego (najlepiej, ale niekoniecznie po prawej stronie) i wyjaśnia kolejność. Percepcja fenomenologiczna najlepiej sprawdza się, gdy klientowi zadaje się tylko najpotrzebniejsze pytania i to bezpośrednio przed konstelacją. Pytania te to: - Kto jest częścią rodziny? - Czy w rodzinie były dzieci urodzone martwe lub wcześnie zmarłe, czy w rodzinie spotkały jakieś szczególne losy, na przykład niepełnosprawność? - Czy któryś z członków omawianego systemu ( małżonkowie, dziadkowie) silne powiązania, czyli czy któreś z nich było zaręczone, pozostawało w związku małżeńskim lub pozostawało w innym znaczącym długotrwałym związku przed wejściem do tego systemu lub w trakcie jego istnienia terapeuta może również zadać szereg pytań wyjaśniających, takich jak: · Czy Ty, Twój mąż/Twoja żona mieliście partnera przed ślubem? · Czy Ty/Twój partner macie dzieci poczęte przed ślubem? Gdzie te dzieci mieszkają? Czy masz z nimi kontakt? Czy Twoje dzieci wiedzą o poprzednim małżeństwie Twojego/Twojego partnera? Czy wiesz, że masz przyrodniego brata/siostrę? Czy Ty/Twoi rodzice adoptowaliście dziecko? Czy sam jesteś dzieckiem zastępczym? Czy przywrócono kontakt z biologicznymi rodzicami? · Czy Ty/Twoi rodzice/teściowie/teściowie mieli dziecko, które zmarło? Czy wszyscy wiedzą o tym dziecku? Czy był opłakiwany? Czy Ty/Twoja żona/poprzedni partner dokonałeś aborcji?· Czy Ty/Twoja żona/Twój mąż/Twój ojciec/Twoja matka/ojciec lub matka Twojej żony/Twojego męża straciliście wcześniej jednego lub oboje rodziców?· Czy każda z powyższych osób wie twarze obojga rodziców? (Nawet jeśli nigdy ich nie widziałeś!) · Czy któraś z kobiet zmarła przy porodzie · Czy któryś z członków rodziny sam się wykluczył/został wykluczony? Którzy członkowie rodziny nadal mają z nim kontakt? Czy Wasze dzieci/byliście kiedyś w separacji z jednym lub obojgiem rodziców (na przykład wczesna hospitalizacja/choroba matki skutkująca rozłąką z dzieckiem/wychowywanie przez dziadków lub ciotkę, więc dziecko czasami wolało/nadal woli to do matki)? · Czy w rodzinie zdarzają się przypadki poważnych chorób fizycznych lub psychicznych? · Czy w rodzinie występują tendencje samobójcze? · Czy zdarzały się bijatyki?los (ucieczka/utrata majątku i majątku/utrata pracy)?· Słabo podzielony spadek?· Czy ktoś został wydziedziczony? · Czy ktoś uzyskał spadek w sposób nieuczciwy? · Czy ktoś był skazany · Czy ktoś był w obozie koncentracyjnym? Czy jacyś członkowie rodziny są ofiarami wojny lub zbrodni wojennych? Martwy? Czy Twój ojciec/dziadek był długo w niewoli? · Czy w Twojej rodzinie są przestępcy? · Czy w rodzinie zdarzały się morderstwa? · Czy w rodzinie był ktoś bardzo religijny? / Poszedłeś do klasztoru? Zostałeś księdzem? · Czy Ty/Twój partner doświadczyliście przemocy? Czy w rodzinie występuje alkoholizm lub inne uzależnienia? Bulimia/anoreksja/migreny/bóle krzyża/reumatyzm/choroby metaboliczne lub inne poważne choroby (stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, epilepsja) Czy znasz groby swoich rodziców/dziadków? Czy je odwiedzasz? Czy na nagrobku wskazane są nazwiska zmarłych? Dalsza i szczegółowa anamneza z reguły komplikuje fenomenologiczne postrzeganie zarówno terapeuty, jak i surogatów. Dlatego wskazane jest, aby terapeuta powstrzymał się od wstępnych rozmów lub ankiet, które wykraczają poza zakres tych pytań. Z tego samego powodu podczas konstelacji klienci nie powinni nic mówić, a zastępcy nie powinni zadawać im żadnych pytań. Podobne i inne pytania pomagają klientowi sprecyzować swoje zamówienie. Najbardziej optymalną opcją żądania jest prośba wyrażona w jednym, niezbyt długim zdaniu. Na przykład klientka babcia: „Mam problemy z wnuczką. Chciałbym wiedzieć, jak się zachować, aby było wzajemne zrozumienie.” Formułując prośbę klienta, zwróć uwagę na to, aby prośba była formułowana w stosunku do klienta, a nie w stosunku do innych członków systemu w firmie. pytanie. Ten wariant prośby: „Moja wnuczka i ja mamy wzajemne nieporozumienia. Chciałbym wiedzieć, co zrobić dla mojej wnuczki. W takim przypadku zwróć uwagę klienta na fakt, że wnuczki nie ma teraz w pobliżu i poproś o przeformułowanie pytania, aby podczas takiej rozmowy rozważyć sytuację w odniesieniu do niego samego, aby lepiej zrozumieć sytuację rodzinną terapeuta może sporządzić genosocjogram, na którym zostaną zawarte wszystkie niezbędne notatki. Metodologię sporządzania genosocjogramu szczegółowo opisuje książka A. Schutzenbergera [11]. Po wyjaśnieniu wniosku i otrzymaniu informacji niezbędnych do jego umieszczenia dochodzi do zawarcia umowy z klientem i sformułowania zamówienia. Ponownie. W niektórych przypadkach możliwe jest wyjaśnienie z klientem, jakie mogą być dla niego korzystne lub niekorzystne skutki. Na tym etapie terapeuta wspólnie z klientem ustala, jakie figurki członków systemu zostaną umieszczone. W takim przypadku wskazane jest, aby terapeuta kierował się zasadą minimalizacji, gdyż nadmierna liczba uczestników może opóźnić pracę, a klient i jego zastępcy mogą stracić niezbędną do pracy energię. KROK 3. Kolejnym etapem jest wybór zamienników. Należy zauważyć, że podczas wyboru zastępców niektórzy uczestnicy mogą z jakiegokolwiek powodu odmówić pełnienia jakiejkolwiek roli. Należy uszanować ich decyzję i w razie potrzeby przypomnieć klientce o przyjętej na początku sesji zasadzie „Stop”. W tym przypadku terapeuta może powiedzieć, że to, kogo wybierze klient, nie odgrywa tutaj żadnej roli. Jeszcze lepiej, jeśli wybierze bez zwracania uwagi na zewnętrzne podobieństwo i bez konkretnego planu, ponieważ jest to już pierwszy krok w kierunku powściągliwości i porzucenia zamiarów i starych wyobrażeń. W swojej pracy B. Hellinger „Wiedza przez odmowę. Fenomenologiczna ścieżka wiedzy w psychoterapii na przykładzie konstelacji rodzinnej” [4] napisał: „Kto dokonuje wyboru w oparciu o znaki zewnętrzne, na przykład wiek czy cechy wyróżniające, nie stoi na stanowisku otwartości w stosunku do głównego i niewidzialnego . Ogranicza treść układu względami zewnętrznymi, dlatego też aranżacja dla niego może być już skazana na niepowodzenie.” W niektórych przypadkach rolęTerapeuta sam może wybrać zastępców, a w przypadku braku zastępców sam czasami przejmuje tę rolę, przekształcając się na ten czas z terapeuty w zastępcę. Przy wyborze zastępców jest to korzystne, ale wcale nie konieczne rolę konkretnej osoby pełni zastępca tej samej płci, wraz z zastępcami. W konstelacji należy także wybrać zastępcę samego klienta. Jeżeli prośba klienta dotyczy bezpośrednio rodziny, wówczas staje przed nim terapeuta pytanie, kto w pierwszej kolejności powinien znaleźć się w konstelacji. Doświadczenie pokazuje, że aktualna rodzina klienta (żona/mąż, dzieci) ma pierwszeństwo. Później możliwe będzie wprowadzenie do konstelacji członków rodziny rodzicielskiej, którzy mają silny wpływ na obecną rodzinę. Dzięki temu można uzyskać obraz, w którym widoczne i namacalne stają się wpływy działające zarówno na klienta, jak i na cały system jako całość (na przykład na przestrzeni kilku pokoleń). Jeśli w rodzinie urodziło się martwe, poronione lub wcześnie zmarło dziecko, zostaje ono później uwzględnione w konstelacji, aby zobaczyć, jak to wpływa na rodzinę. Rodzina rodzicielska stawiana jest na pierwszym miejscu tylko wtedy, gdy zdarzają się tam szczególnie trudne losy. KROK 4. Po wybraniu zastępców klient umieszcza ich w przestrzeni względem siebie. W takim przypadku pożądane jest, aby ujął zastępców obiema rękami za ramiona od tyłu i w ten sposób będąc z nimi w kontakcie, ułożył ich na swoich miejscach. Podczas aranżacji ma kontakt nie tylko z zastępcą i sobą, ale także z otoczeniem, skąd także odbiera sygnały, które pozwalają mu znaleźć odpowiednie miejsce dla tej osoby. Klient robi to samo z resztą zastępców, aż wszyscy znajdą się na swoich miejscach. Czasami przydatne jest, aby klient zakończył rozmowę, obchodząc grupę i poprawiając to, co jego zdaniem nie jest jeszcze do końca prawdą. Następnie siada w miejscu, z którego dobrze widzi cały ułożony układ. W moich pracach dla wzmocnienia efektu i głębszego zanurzenia się w roli substytutów, po umieszczeniu figury w przestrzeni, proponuję wykonanie tzw. Klient jeszcze raz opowie zastępcy o tym, czyją rolę pełni. Podczas tego zabiegu często udaje się uzyskać dodatkowe i ważne informacje. Podczas umieszczania zastępstw terapeuta musi zadbać o to, aby klient poruszał się powoli, uważnie wsłuchując się w siebie i swoje doznania cielesne. Należy zatrzymać i skorygować klienta, jeśli za pomocą substytutów próbuje stworzyć coś przypominającego rzeźbę. Kolejność ułożenia liczb jest wybierana przez samego klienta, co w niektórych przypadkach pomaga ustalić, czy klient rozumie hierarchię uczestników rozważanego systemu. Na tym etapie, aby układ odniósł sukces, terapeuta musi uwolnić się od swoich planów i pomysłów. Pomaga to klientowi skoncentrować się i przygotować na akceptację tego, co się dzieje. Jeśli okaże się to niemożliwe, terapeuta przerywa układ. Układ, który nie jest realizowany w skupieniu, często kończy się ślepym zaułkiem i zamętem. Od posłów wymaga się także wewnętrznie wyrzeczenia się własnych pomysłów, zamierzeń i obaw. Oznacza to, że uczestnicząc w konstelacji, muszą uważnie monitorować wszystkie zmiany zachodzące w ich kondycji fizycznej i odczuciach. Na przykład może wzrosnąć bicie serca, może wystąpić chęć spojrzenia na podłogę, nagłe uczucie ciężkości lub lekkości, ciepła lub zimna, pojawienie się „gęsiej skórki”, drżenie, uczucie wściekłości lub smutku, urazy lub miłości itp. Warto też zwrócić uwagę na pojawiające się obrazy i wsłuchać się w wewnętrzne dźwięki lub słowa, które same się nasuwają, dla bezpieczeństwa uczestników układu, jeśli któryś z zastępców ma agresję lub ma na to ochotę uderzyć kogoś, zastępcy proszeni są o ostrzeżenie o tym lidera. Terapeuta musi uważać, aby w trakcie zastępcy nie przekazywali swoich fantazji jako wyobrażeń o układzie. Dlatego,Im mniej zaawansowanych informacji na temat rodziny posiada terapeuta i osoby zastępujące, tym łatwiej jest im uniknąć tego niebezpieczeństwa. Na szczególną uwagę zasługują nie do końca adekwatne wypowiedzi posłów. Na przykład o wpływie położenia gwiazd na to, co widzą i co się dzieje. W takich przypadkach terapeuta może zastąpić jednego z zastępców innym uczestnikiem. KROK 5. Po ułożeniu figur facylitator powinien zrobić pauzę, aby uczestnicy układu mogli wsłuchać się w siebie i swoje doznania fizyczne, które pojawiają się u nich jako zastępców. Następnie następuje pytanie o to, jak się czują i odczuwają przebywanie w miejscu, w którym umieścił je klient. To bardzo ważny punkt na początku układu. Podczas przeprowadzania wywiadów z posłami istnieją różne strategie przeprowadzania wywiadów. Najbardziej powszechnym jest odpytywanie rozpoczynające się od dowolnego elementu systemu. Można to jednak zrobić na podstawie kolejności ułożenia elementów przez klienta lub pytając go, od kogo rozpocząć ankietę i kto będzie następny. W niektórych przypadkach terapeuta może zastosować układ hierarchiczny (jest to szczególnie istotne i istotne w konstelacjach organizacyjnych). Po wstępnej ankiecie można zapytać uczestników konstelacji, czy pojawiły się nowe doznania i/lub czy zostały wyrażone wcześniej. zniknął. Pojawienie się nowych i zanik starych, czy też nasilenie indywidualnych doznań i odczuć po wstępnym badaniu zdarza się dość często. Prawdopodobnie wynika to z otrzymania dodatkowych informacji, a także z głębszego wejścia uczestników w swoje role, zarówno na początkowym etapie, jak i w trakcie ustaleń, przez posłów, którzy poczuli coś, ich zdaniem, nieprzyzwoitego lub „niewłaściwego”. , milczeć. Dzieje się tak np. wtedy, gdy zastępca, wcielając się w rolę ojca, odczuwa pociąg erotyczny do swojej córki, albo ktoś chce popełnić samobójstwo. Surogatka może wahać się, czy powiedzieć, że dla niej jako matki jest lepiej, gdy jedno z jej dzieci chce zająć się jednym ze zmarłych członków rodziny. Dlatego terapeuta powinien zwracać uwagę na spontaniczne reakcje i subtelne sygnały ciała, np. uśmiech lub fakt, że osoba nagle się wyprostowała, pojawienie się zainteresowania którymś z uczestników, kołysanie się z boku na bok, kręcenie się w miejscu, próbach siedzenia lub stania, zamykaniu lub otwieraniu oczu, drżeniu, płaczu, wyraźnych reakcjach objawowych lub psychosomatycznych, mimowolnym zbliżeniu się uczestników do siebie itp. W takich przypadkach wskazane jest, aby terapeuta zgłosił te obserwacje , wówczas posłowie będą mogli ponownie sprawdzić swoje spostrzeżenia. Czasami niektórzy zastępcy zaczynają mówić „miłe rzeczy”, wierząc, że w ten sposób pomogą lub pocieszą klienta. Takie substytuty najprawdopodobniej nie mają kontaktu z tym, co się dzieje, i terapeuta powinien natychmiast zastąpić je innymi. Sam B. Hellinger ostrzega [4], że jeśli terapeuta sam nie pozostanie cały czas w stanie skoncentrowanej percepcji. sytuację jako całość, bez intencji i obaw, wówczas powierzchowne wypowiedzi jego zastępców mogą sprowadzić go na złą drogę lub doprowadzić w ślepy zaułek. To z kolei wzbudza niepewność u pozostałych zastępców. Jedną z technik pozwalających terapeucie „być” z systemem jest technika chodzenia po układzie, sprawdzania swoich doznań. W takim wypadku należy przestrzegać następujących zasad: - nie przebywać długo w jednym miejscu; - poruszać się niezbyt szybko i niezbyt wolno; - opuszczać aranżację na krótki czas na tym etapie terapeuta może już znaleźć potwierdzenie lub odrzucić początkową hipotezę, a także sformułować wstępną i późniejszą strategię leczenia. Nie spiesz się! Niech układ na Ciebie działa. KROK 6. Na tym etapie możesz zapytać klienta, co mu przypomina to, co się dzieje, lub na ile wszystko, co widzi, jest podobne do tego, co dzieje się w prawdziwym życiu. Na tym etapie jest już doświadczony terapeuta wyraźnie widzi, która z ułożonych twarzy jest najbardziej uciskana lub jestw niebezpieczeństwie. Jeśli ta osoba została umieszczona np. z dala od innych lub jest odwrócona do nich plecami, a terapeuta rozumie, że chce odejść lub umrzeć, to powinien, nie zadając nikomu żadnych pytań, poprowadzić tę osobę nieco dalej w kierunek jego spojrzenia i monitorować wpływ tej zmiany na niego i innych zastępców. Innymi słowy, należy dokonać sprawdzenia. Często zdarza się, że wszyscy posłowie patrzą w tym samym kierunku. Dla terapeuty jest to sygnał, że przed nim powinna stać (leżeć) osoba, która została zapomniana lub wykluczona z systemu (np. dziecko zmarłe przedwcześnie lub ktoś, kto zmarł, jeśli surogatki patrzą na podłoga). W takim przypadku terapeuta powinien zapytać klienta, kto to może być, a zanim którykolwiek z zastępców cokolwiek powie, wprowadza do układu nową postać. Jeśli np. matka stoi otoczona dziećmi w taki sposób, że wydaje się, że chcą uniemożliwić jej odejście, terapeuta od razu zadaje klientce pytanie: co wydarzyło się w rodzinie rodzicielskiej matki, co mogłoby wyjaśnić jej pragnienie zostawiać? W takim przypadku terapeuta przed dalszą pracą z pozostałymi substytutami powinien znaleźć rozwiązanie dla matki. Znaczenie i wartość tego etapu konstelacji polega na tym, że najczęściej dalsze kroki terapeuty opierają się na tym początkowym obrazie. konstelacja. W następnym kroku szuka dodatkowych informacji od klienta, nie robiąc więcej ani nie prosząc o więcej, niż jest mu to potrzebne na tym etapie. Dzięki temu konstelacja rodzinna zachowuje skupienie na tym, co najważniejsze, na swojej szczególnej „gęstości” i napięciu. Każdy niepotrzebny krok, każde niepotrzebne pytanie, każdy dodatkowy uczestnik, który nie jest niezbędny do rozwiązania, zmniejsza energię konstelacji, a także odwraca uwagę od ważnych osób i wydarzeń. KROK 7. Kolejnym krokiem w konstelacji jest zwykle zaproszenie uczestników wykonywać ruchy lub ruchy. W wielu pracach może zaistnieć sytuacja, gdy jeden z uczestników nie będzie mógł znaleźć miejsca. W takim przypadku możesz po prostu poprosić go o znalezienie miejsca, w którym będzie mu najwygodniej. Następnie zastępcy i klient przeprowadzają ponowną rozmowę. KROK 8. Kolejne etapy w różnych aranżacjach są prawie zawsze różne. I tutaj nie ma już żadnego schematu. Jednak ten etap jest najważniejszy. Tutaj terapeuta sam wybiera strategię prowadzenia konstelacji, wykorzystując swoje osobiste doświadczenie, wiedzę, kreatywność i zdolności empatii. Jednocześnie, jak pisze B. Hellinger 4] „jest jeden pewny znak, po którym można określić, czy konstelacja jest. jest na dobrej drodze lub zbłądził. Jeśli w grupie obserwującej nasili się niepokój, a uwaga osłabnie, wówczas układ nie ma już szans. Im szybciej terapeuta to zatrzyma, tym lepiej. Przerwanie aranżacji pozwoli wszystkim uczestnikom na ponowne skupienie się i po chwili będzie można zacząć od nowa. Czasami instrukcje dotyczące dalszego ruchu pochodzą od grupy obserwującej. Ale to powinna być tylko obserwacja. Spekulacje lub interpretacje tylko pogłębią zamieszanie. W takim przypadku terapeuta powinien przerwać dyskusję i przywrócić grupie skupienie i powagę. Terapeuta powinien zatem uważnie monitorować nie tylko rozgrywające się przed nim wydarzenia, ale także obserwujących konstelację członków grupy terapeutycznej. A jeśli większość obserwatorów zacznie wykazywać zaniepokojenie i nieuwagę, a ostateczne rozwiązanie nie zostanie znalezione, to najlepiej przerwać układ. Prawdopodobnie brakuje ważnych informacji, które umożliwiłyby utworzenie ostatecznego obrazu rozwiązania. Należy rozumieć, że w zasadzie układ dał już klientowi wystarczającą liczbę instrukcji. Podczas pracy terapeuta musi stale monitorować ruchy, kierunek spojrzenia, dystans, zakłócenie porządku w systemie, osoby znajdujące się w pobliżu. w dużej odległości od siebie (zwłaszcza jeśli stoją tyłem do siebie), za procesami związanymi z pojawianiem się ciężkości i nieprzyjemnych wrażeń w różnych częściach ciała,kołysanie itp. Główne idee wniesione przez B. Hellingera do terapii systemowej, które pozwoliły tej metodzie stać się tym, czym jest, to równowaga pomiędzy „dawaniem” i „braniem”, przerwany ruch duszy i porządek w systemie . Szerzej piszą o tym zarówno sam autor, jak i niemal wszyscy jego zwolennicy i badacze [1, 3-11]. Zatrzymajmy się tylko nad niektórymi niespodziankami, jakie mogą spotkać niedoświadczonego specjalistę od systemów, a także nad kwestiami istotnymi, ale niewystarczająco omawianymi w literaturze i najczęściej przekazywanymi ustnie podczas szkoleń i seminariów naukowo-praktycznych podczas konstelacji. terapeuta musi przestrzegać następujących podstawowych zasad: – Ten, który przyszedł wcześniej, ma pierwszeństwo przed tym, który przyjdzie później (np. pierwsze dziecko przed drugim, ojciec przed synem). — Układając należy zwrócić uwagę na hierarchiczną kolejność: idzie to zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Drugi stoi na lewo od pierwszego itd. Rodzice są równi w hierarchii. Aby dowiedzieć się, kto faktycznie idzie pierwszy, musisz spróbować przestawić elementy. W rodzinie z reguły mąż jest na pierwszym miejscu. — System późniejszy ma przewagę nad wcześniejszym. Tym samym aktualna rodzina klienta ma pierwszeństwo przed rodziną rodzica, a drugie małżeństwo ma pierwszeństwo przed pierwszym. Jeżeli jedno z małżonków w czasie trwania małżeństwa ma dziecko od innej osoby, wówczas relacja z tą osobą ma pierwszeństwo przed poprzednimi. — Jeżeli mężczyzna i kobieta stoją naprzeciw siebie, często oznacza to, że nie ma więcej między nimi intymnych relacji. — Jeśli kobieta wybiera na swojego syna kobietę (jeśli w grupie jest wystarczająca liczba mężczyzn), może to oznaczać, że syn jest homoseksualistą lub istnieje niebezpieczeństwo, że stanie się homoseksualistą .—Jeżeli któryś z uczestników chce/wychodzi za drzwi, oznacza to, że istnieje dla niego niebezpieczeństwo samobójstwa. - Jeżeli dzieci stoją pomiędzy rodzicami, oznacza to, że małżeństwo się rozpadło (często jest to decyzja decyzyjna). ). - Jeżeli był były kochanek, to w układzie decyzyjnym między nim a żoną powinien stanąć mąż (wówczas to samo dotyczy żony w stosunku do byłego kochanka męża). — Jeśli w konstelacji wszyscy uczestnicy patrzą w tym samym kierunku, oznacza to, że przed nimi stoi ktoś zapomniany lub wykluczony z systemu. Czasami podczas konstelacji wymagane jest wprowadzenie tak zwanych „dużych postaci” - postaci stojących nad lub nad osobą. Taka potrzeba może zaistnieć, jeśli np. w życiu jednego z członków systemu wydarzyło się coś szczególnego, co było od niego wyższe i silniejsze i miało dość silny wpływ na życie i/lub los. Duże liczby obejmują takie liczby, jak los, nieznane lub siła wyższa okoliczności, wojna, ojczyzna (lub kraj(-y)), różne służby (na przykład Ministerstwo Edukacji, KGB itp.), tajemnica, czas, śmierć, kolektywizacja, miłość, społeczeństwo (socium), rasa (całość), życie (w ogóle), bóstwo, kobiece lub męskie, kataklizmy i katastrofy, Bóg, Matka Boża, cud, chaos itp. Aby przywrócić porządek w rozważanym systemie i Aby nadają dodatkowej dynamiki układowi w terapii systemowej według B. Hellingera stosuje się tzw. zwroty rozwiązujące i zwroty wyzwoleńcze [3]. W niektórych przypadkach zastosowaliśmy frazy uwalniające jako interwencję: aby sprawdzić poprawność hipotezy, wyjaśnić zaobserwowane procesy lub pomóc klientowi w podjęciu decyzji o czymś, na co jeszcze nie zdecydował. Na przykład klient został poproszony o wypowiedzenie dwóch wyrażeń „chcę” i „nie chcę” w krótkiej przerwie. Po wypowiedzeniu tych zwrotów przez klienta zadano pytanie: „Które z nich jest prawdziwe?” Osobno należy wskazać na jeszcze jeden rodzaj interwencji, posługując się sformułowaniami wyzwoleńczymi: sprawdzenie efektywności pracy prowadzonej zarówno w ogóle, jak i w fazach pośrednich układu. Jak pokazuje praktyczne doświadczenie, podczas aranżacji należy również używać wyrażeń wskazujących tę czy inną przynależność (na przykład „Jestem twoją matką, a ty jesteś moim synem”, „Mamo, ja tylkodziecko”, „Należę do naszej rodziny”), czy ten czy inny fakt (na przykład: „Tak, było”, „Tak było, i to było wyższe i silniejsze ode mnie”). Jeżeli energia w konstelacji słabnie i zachodzi sytuacja, w której jeden z członków rodziny nie może bezpośrednio porozumieć się z drugim, np. w wyniku konfliktu ojca z matką, w celu wzmocnienia dynamiki należy stwierdzone pośrednio, za pośrednictwem innego członka konstelacji, który może to zrobić. Na przykład brat mówi bratu o swojej żonie: „Ty jesteś moim bratem (zwracając się do swojego brata). To jest twoja żona (pokazuje swoją żonę bratu). A to jest twój mąż (pokazuje żonie męża).” Jak pokazuje doświadczenie, słowo „Proszę” ma ogromną energię. Najczęściej to słowo wypowiada osoba młodsza, zwracając się do osoby starszej. Przykładowo, gdy mama jest czymś zajęta, można poprosić klientkę-córkę, aby powiedziała do mamy: „Proszę, mamusiu” lub z błagalną intonacją: „Mamo, proszę!”. Należy o tym pamiętać wg Zgodnie z podstawową ideą rozważanej metody, system zostaje uporządkowany wtedy, gdy zachowana jest kolejność hierarchiczna. W konsekwencji, aby kontrolować i rozumieć to, co się dzieje, terapeuta powinien znać podstawowe standardowe obrazy systemowych porządków hierarchicznych. Generalnie w wersji klasycznej obowiązuje następująca zasada: młodszy lub podwładny (jeśli jest to układ organizacyjny) powinien stać po lewej stronie starszego. Dla przejrzystości zilustrujemy kilka podstawowych obrazów porządków systemowo-hierarchicznych. Na poniższych schematach będziemy posługiwać się następującymi symbolami: M – matka; O - ojciec; P1 - pierwsze dziecko; P2 - drugie dziecko; D – Dziadek; P – Pradziadek; Pr – Prapradziadek Z – żona pierwszego dziecka; Z2 – druga żona; - Człowiek; - kobieta; - kierunek widzenia. Zdjęcie 1. Rodzina z dwójką dzieci Zdjęcie 2. Inna wersja rodziny z dwójką dzieci. Obraz 3. Rodzina z dwójką dzieci, pierwsze dziecko jest w związku małżeńskim. Zdjęcie 4. Linia rodzinna. Zdjęcie 5. Drugie małżeństwo. Zdjęcie 6. Żona jest starsza od męża. Należy jednak zaznaczyć, że w niektórych przypadkach terapeuta nie powinien ściśle trzymać się standardowego obrazu względnego położenia ojca i matki, gdyż w niektórych przypadkach może to prowadzić do wydłużenia czasu poświęcanego na sam układ. Na położenie sylwetek małżonków mogą wpływać także cechy kulturowe. W naszej pracy spotykaliśmy się z odstępstwami w podstawowych porządkach w przypadkach, gdy jedno z małżonków jest leworęczne, ma łuszczycę lub jeden z uczestników. aranżacja jest wyłączona KROK 9. Dokończenie aranżacji. Aranżację można przerwać w dowolnym momencie. Jednak najlepszą opcją konstelacji jest uporządkowanie systemu klienta zgodnie z hierarchią systemową i/lub wypełnienie kontraktu pomiędzy klientem a terapeutą. KROK 10. Po zakończeniu układu, zwłaszcza jeśli był długi lub intensywny emocjonalnie, role zastępców są zwykle usuwane. Najczęściej dzieje się to w następujący sposób. Klient podchodzi do każdego z zastępców i mówi np.: „Nie jesteś już moim bratem Iwanem, jesteś Aleksandrem. Dziękuję". W takim przypadku wskazane jest dotknięcie zastępcy lub „otrząsnięcie się” z jego roli. Jeśli zastępca w dalszym ciągu nie mógł wyjść z roli, wówczas klient podchodzi do niego od tyłu i obiema rękami klepie go po plecach, jakby go „wytrącając” z roli. Jeśli zastępcy podobała się ta rola, na przykład rola energii lub siły, to nie może usunąć tej roli z siebie. Technika ta weszła do systemowych konstelacji z psychodramy. Należy jednak zaznaczyć, że autor metody, B. Hellinger, nie usuwa roli. KROK 11. Po usunięciu wszystkich ról klient powinien usiąść obok terapeuty i w razie potrzeby podzielić się swoimi uczuciami i przemyśleniami. , ewentualnie, jakie decyzje zostały podjęte, a także, czym było dla niego to rozwiązanie. Następnie terapeuta musi udzielić klientowi wskazówek, jak powinien zachowywać się w przyszłości. Najczęściej w tej kolejności klient proszony jest o to, aby przez określony czas z nikim nie omawiał wszystkiego, co wydarzyło się danego dnia.sesji terapeutycznej, a także powrócić do tego problemu po pewnym czasie i w razie potrzeby podjąć ostateczną decyzję po tym okresie. Klient ma czas na przemyślenie tego, co widział, a także obserwację otaczających go osób (przede wszystkim tych, których zastępcy uczestniczyli w konstelacji). To ostatnie jest bardzo ważne, ponieważ po uzgodnieniu, zwłaszcza jeśli zostanie znalezione rozwiązanie, zaczynają zachodzić niesamowite procesy fenomenologiczne. KROK 12. Ostatni etap – przetwarzanie – rozpoczyna się zwykle po zajęciu miejsc przez wszystkich zastępców i klienta. Na tym etapie wszyscy widzowie i byli zastępcy opowiadają o swoich uczuciach, emocjach i wrażeniach, jakie towarzyszyły im podczas aranżacji. W takim przypadku należy kierować się takimi przyjętymi normami i zasadami jak „Tu i teraz”, „Zasada Ja”. Wskazane jest, aby klient był nieobecny przy przetwarzaniu. Jeśli klient jest nadal obecny (często zdarza się to w grupach szkoleniowych), należy mówić o nim w trzeciej osobie lub używać określenia „klient”. Podsumowując, należy zaznaczyć, że nie ma konkretnych zasad dotyczących tego, kiedy następna konstelację można przeprowadzić wspólnie z klientem. W mojej praktyce prawie zawsze naprzemiennie wykonuję rodzaj pracy terapeutycznej i kolejny układ, zazwyczaj robię to tylko wtedy, gdy jest zapotrzebowanie na ten konkretny rodzaj terapii. Zwykle dzieje się to nie wcześniej niż 10 dni. Jeżeli konieczne jest wykonanie aranżacji będącej kontynuacją poprzedniej, wówczas staram się zmieniać rodzaj techniki. Przykładowo po aranżacji metodą wizualizacji wykonuję aranżację z wykorzystaniem figur. Takie podejście, naszym zdaniem, pozwala również klientowi zarówno spojrzeć na swój system z nowej perspektywy, jak i określić, jaki rodzaj oddziaływania jest dla niego skuteczniejszy i akceptowalny. Słowa kluczowe: Terapia systemowa według B. Hellingera. Streszczenie. W artykule omówiono metodologię prowadzenia konstelacji systemowych według B. Hellingera. Autor proponuje technologię składającą się z 12 kroków. Słowa kluczowe:. Robot bada metodologię przeprowadzania dopasowań systemowych według B. Hellingera. Autor demonstruje technologię składającą się z 12 kroków. Słowa kluczowe: Terapia systemowa według B. Hellingera. Streszczenie. Artykuł dotyczy metodologii systemowej terapii rodzin według B. Hellingera. Autor artykułu przedstawia technologię składającą się z 12 kroków. Literatura1. Varga A. Ya. Systemowa psychoterapia rodzinna // Zh. psychologia i psychoanaliza - 2000. - nr 2. [...]2. Vachkov I.V. Podstawy technologii treningu grupowego. Psychotechnika: podręcznik. - M.: Os-89, 2000. - 224 s. 3. Weber G. Kryzysy miłości: Psychoterapia systemowa Berta Hellingera. - M.: Wydawnictwo Instytutu Psychoterapii, 2002. - 304 s.4. Weber G. Praktyka konstelacji rodzinnych: Rozwiązania systemowe wg Berta Hellingera / Comp. G. Webera. — M.: Międzynarodowy Instytut Doradztwa i Rozwiązań Systemowych, Szkoła Wyższa. psychologia, 2004. - 384 s.5. Franke-Griksch M. „Jesteś z nami!”: Systemowe poglądy i rozwiązania dla nauczycieli, uczniów i rodziców. - M.: Instytut Doradztwa i Rozwiązań Systemowych, 2005. - 202 s.6. Hellinger B. A w środku stanie się to dla Ciebie proste: Książka dla tych, którzy chcą odnaleźć harmonię w związkach, kochać i być szczęśliwymi. - M.: Wydawnictwo Instytutu Psychoterapii, 2003. - 204 s. 7. Hellinger B. Źródło nie musi pytać o drogę. - M.: Instytut Doradztwa i Rozwiązań Systemowych, 2005. - 308 s.8. Hellinger B. Porządki miłości. Rozwiązywanie konfliktów i sprzeczności systemowo-rodzinnych. - M.: Wydawnictwo Instytutu Psychoterapii, 20039. Hellinger B. Nakazy pomocy. - M.: Instytut Doradztwa i Rozwiązań Systemowych, 2006. - 242 s.10. Schlippe A.F., Schweitzer J. Podręcznik terapii systemowej i poradnictwa. - M.: Instytut Doradztwa i Rozwiązań Systemowych, 2007. - 363 s.11. Schutzenberger A. Zespół przodka. Powiązania międzypokoleniowe, tajemnice rodzinne, syndrom rocznicowy, transmisja traumy i praktyczne wykorzystanie genosocjogramu. - M.: Wydawnictwo Instytutu Psychoterapii, 2001. - 240 s. Dzięki pełnej wersji pracy można. 183-195.