O postprawdzie zaczęto aktywnie mówić w latach 2015-2016. Istota tego zjawiska polega na tym, że dla większości ludzi o prawdziwości pewnych stwierdzeń decydują nie fakty, ale zespół emocji i opinii innych ludzi, im bardziej emocjonalna jest wiadomość i tym bardziej spójne są z nią wnioski nasze przekonania i wyobrażenia o świecie, tym bardziej będziemy je liczyć. I nawet jeśli zobaczymy bezpośrednie obalenia, najprawdopodobniej pozostaniemy przy naszym punkcie widzenia. Bo tak jest łatwiej. Istnieje kilka zjawisk, które w zasadzie umożliwiły taki stan rzeczy: ▪ Pojawienie się sieci społecznościowych i inteligentnych kanałów informacyjnych. Akceptujemy, „lubimy” to, co lubimy. A zakazujemy tego, co powoduje dyskomfort i nie jest przyjemne. W efekcie nasz i tak już wąski obraz świata zostaje dosłownie utrwalony. Nie widzimy niczego poza naszym kręgiem i naszymi zainteresowaniami. A każdy punkt widzenia odmienny od przyjętego w naszym kręgu powoduje dyskomfort, agresję i chęć obrony. ■ Dominacja niekompetentnych liderów opinii. Poglądy na temat medycyny naszego ulubionego aktora czy sportowca wydają nam się bardziej autorytatywne i rozsądne niż poglądy doświadczonych lekarzy. I tak we wszystkich obszarach. Często ufamy liderom opinii, a oni z kolei zmuszeni są do rozpowszechniania swoich opinii na dowolny temat, aby wzbudzić zainteresowanie odbiorców. ■ Ogromna ilość informacji i wiedzy o świecie, której człowiek nie jest w stanie przekazać wchłonąć. Nie jesteśmy w stanie zrozumieć wszystkiego, ale jednocześnie musimy mieć własny punkt widzenia na ważne dla nas kwestie. A wystarczy po prostu skorzystać z opinii, która dominuje w naszym otoczeniu. ▪ Myślenie klipowe, które nie pozwala nam dostrzec dużej ilości informacji. Jesteśmy przyzwyczajeni do postrzegania małych fragmentów tekstu, filmów trwających kilkadziesiąt sekund. To nie wystarczy, aby zagłębić się w poważny problem, a tym bardziej porównać szereg faktów, aby sformułować ugruntowany punkt widzenia. ■ Samoreprodukcja informacji. Nawet fałszywe oświadczenie, jeśli odpowiada interesom i poglądom odbiorców, będzie propagowane. Prześlemy go sobie nawzajem, polubimy i opublikujemy ponownie. W tym przypadku obalenie tego przesłania zostanie najprawdopodobniej po prostu zignorowane. Postprawda jako reakcja obronna przeciążonej psychiki. Postprawda – zjawisko to ukształtowało się samo w sobie jako obrona psychiki przed przeciążeniem. Musimy przepuszczać przez siebie zbyt wiele informacji. Jednocześnie wiele osób nie ma czasu i umiejętności, aby przefiltrować dane i wyrobić sobie obiektywny punkt widzenia. Jednak w ważnych kwestiach musimy mieć zdanie, dlatego polegamy na ważnych dla nas liderach lub na nich reagujemy silna emocjonalna prezentacja wiadomości. A my filtrujemy i nie dostrzegamy przerażających informacji, które destabilizują nasz system światopoglądowy. Powodzenia w zrozumieniu siebie!